A study on the incidence of woolly poplar aphid, Phloemyzus passerinii (Hom.: Aphididae) on poplar species and clones in Hamedan province, Iran

شته‌ی مومی صنوبر، Phloeomyzus passerinii (Signoret)، در ایران و بسیاری از کشورهای جهان از آفات مهم صنوبر به شمار می‌رود. طی سال‌های 1382-1381، مقاومت و حساسیت دوازده کلن صنوبر نسبت به شته‌ی P. passerinii در استان همدان مورد بررسی قرار گرفت. تعداد کلنی‌های شته‌ی تشکیل شده در واحد سطح شاخه در طول فصل رشد در سه نوبت اندازه‌گیری شد. کلن‌های Populus alba 58/57، P. deltoides 72/51، P. deltoides missiriensis،P. x. euramericacana 214، P. nigra 62/72، P. nigra 62/140 و P. nigra 62/149 نسبت به آفت مقاوم بودند، ولی بقیه‌ی کلن‌های P. nigra درجات مختلفی از آلودگی را نشان دادند. تجزیه‌ی واریانس انجام شده روی داده‌های بدست‌آمده تفاوت معنی‌داری را در سطح یک درصد (1% = α) بین داده‌ها نشان داد. میانگین آلودگی کلن P. nigra 56/72 در تمام تاریخ‌های نمونه‌برداری از سایر کلن‌های مورد مطالعه بالاتر بود. میانگین آلودگی شاخه‌ها (در چهار جهت جغرافیایی درخت) در اولین نمونه‌برداری اختلاف معنی‌داری داشت، ولی در دو تاریخ دیگر اختلافی را نشان نداد. دشمنان طبیعی شته‌ی مومی که در این منطقه جمع‌آوری شدند، عبارتند از: Exochomus nigromaculatus (Goeze)، Chilocorus bipustulatus L.، Sympherobius pygmaeus (Rambur)، Anthocoris sp.، Orius sp. و Chiracanthium sp.. گونه‌هایE. nigromaculatus و S. pygmaeus برای اولین بار از روی P. passerinii گزارش می‌شوند. دو گونه‌ی پارازیتوئید Thaumatomia elongatula (Becker) و Pachyneuron sp. برای اولین بار در ایران از روی این آفت گزارش می‌شوند. میانگین تراکم T. elongatula و S. pygmaeus از سایر گونه‌های دشمنان طبیعی بالاتر بود و با آزمون LSD در رده‌ی مشابهی قرار گرفتند. میانگین تراکم زنبور پارازیتوئید Pachyneuron sp. پایین‌تر از سایر دشمنان طبیعی بود.